Juist daarom kamermuziek

Zo nu en dan geef ik me compleet over aan kamermuziek, de meest intieme en bescheiden vorm van klassieke muziek. Hoe meer spektakel en feestjes om mij heen, hoe groter mijn behoefte aan kleinschaligheid en huiselijkheid. Nu ben ik sowieso geen pierewaaier, maar dat even terzijde.

Je zou bijna kunnen veronderstellen dat componisten van kamermuziek van tijd tot tijd ook geen fuifnummers zijn, maar zich beter voelen met potlood en notenbalk. Ze zijn dan lekker bezig met hun eigen gedachten en emoties en proberen die in een partituur onder te brengen.

Ze kiezen daarmee voor de moeilijkere weg, want je maakt sneller en meer vrienden (en inkomsten) met uiterlijk vertoon, grote scènes, decors, kostuums, koren en solisten, choreografie en een of ander (suf) opera- of musicalverhaal. Daarbij extra in het zadel geholpen door de media, die doorgaans ook meer aandacht hebben voor spektakel en keet, enfin ik had het daar eerder al eens over.

Kamermuziek luisteren is, net als het lezen van een boek, een ultieme alleen-activiteit waar je eigenlijk niemand anders voor nodig hebt. Spelers en luisteraars staan min of meer in rechtstreeks contact met de componist en zijn in staat aan te voelen wat Messiaen ervoer bij het schrijven van zijn Quatuor pour la fin du temps, Beethoven bij de pianosonates en Sjostakovitsj bij zijn liederencyclus Uit Joodse volkspoëzie. En het is heus niet allemaal kommer en kwel in de kamermuziek, duizenden stukjes over dansen, liefde en natuur: water, vogels, landschappen…

Ook aantrekkelijk aan kamermuziek is de betrokkenheid, de nabijheid, je ademt mee, duikt de diepte in, hoort de snaren trillen en de kleppen klepperen en krijgt de indruk dat er alleen voor jou gespeeld wordt. Ik weet het zeker, kamermuziek is de op eiken gerijpte Grand Cru onder de klassieken.